Brainspotting

Η μέθοδος του Brainspotting είναι μια μέθοδος που παρουσιάστηκε πολύ πρόσφατα (2003) από τον David Grand Ph.D. και στην οποία η επεξεργασία των τραυματικών και προβληματικών γενικά θεμάτων και εμπειριών έχει φανερή και άμεση σχέση με την νευρολογία και τον εγκέφαλο. Και κατά την μέθοδο αυτή ο άνθρωπος καλείται να εστιαστεί σε ένα θέμα ή γεγονός, να αξιολογήσει με αδρό και υποκειμενικό τρόπο τον βαθμό του στρες που συνδέεται με αυτό και στη συνέχεια να παρακολουθήσει ένα κινούμενο σημείο ακολουθώντας με τα μάτια του την αργή του κίνηση. Οι περιοχές που είναι φορτισμένες με στρες εντοπίζονται από τον θεραπευτή (εμφανίζεται πχ ένα νευρικό ανοιγοκλείσιμο των ματιών στα σημεία εκείνα ή άλλες, συχνά ανεπαίσθητες εκδηλώσεις σωματικής νευρικότητας ή δυσφορίας) και ο άνθρωπος καλείται να κρατήσει το βλέμμα του εστιασμένο στα σημεία που παρουσιάζουν φόρτιση. Συγχρόνως καλείται να παραμείνει εστιασμένος στο γεγονός ή στο συναίσθημα που συνδέεται με το πρόβλημα από το οποίο θέλει να απαλλαγεί. Μια ασυνείδητη διεργασία συντελείται καθώς η ώρα περνά και ο άνθρωπος, χωρίς να χρειαστεί να κάνει τίποτε, χωρίς να προσπαθήσει ή να σκεφθεί, συνειδητοποιεί εσωτερικές, βαθιές ψυχικές πραγματικότητες που σχετίζονται με το πρόβλημα που επεξεργάζεται ενώ συγχρόνως νοιώθει να απαλλάσσεται από το αρνητικό συναίσθημα που συνδέεται με το πρόβλημα αυτό και που τον ταλαιπωρούσε μέχρι τότε. Μια συγκινησιακή αντίδραση σε μορφή ξεσπάσματος είναι συχνή, αλλά σύντομη και πολύ ανακουφιστική. Ο άνθρωπος αισθάνεται ξεκάθαρα βελτιωμένος και σε πολύ καλύτερη διάθεση με το πέρας της συνεδρίας και συχνά νοιώθει επίσης εντυπωσιασμένος με την κατανόηση (insight) που απέκτησε για τα θέματά του μέσα από αυτή την τεχνική χωρίς να κάνει τίποτε και χωρίς να προσπαθήσει.

Λόγω της μεγάλης και άμεσης σχέσης της μεθόδου αυτής με την νευρολογία και τις εγκεφαλικές λειτουργίες, παρατίθενται εδώ, σε ελληνική μετάφραση, παρατηρήσεις, περιγραφές και ειδικές πληροφορίες, όπως εμφανίζονται στην επίσημη ιστοσελίδα του Brainspotting, από τον δημιουργό της μεθόδου και εκπαιδευτή David Grand, Ph.D. : www.brainspotting.com -> About BSP -> What is Brainspotting? ( ή κατευθείαν στο : https://brainspotting.com/about-bsp/what-is-brainspotting/ )

Το Brainspotting είναι μια ισχυρή, εστιασμένη (focused) μέθοδος θεραπείας που βασίζεται στον εντοπισμό, την επεξεργασία και την απομάκρυνση κεντρικής σημασίας προβλημάτων που σχετίζονται με τον σωματικό/ψυχικό πόνο, το ψυχικό τραύμα, την αποσύνδεση (dissociation) και με πολλά άλλα δύσκολης φύσης συμπτώματα. Είναι ένα είδος προσέγγισης που παρέχει ταυτόχρονη διάγνωση και θεραπεία, και που μπορεί να ενισχύεται από την ύπαρξη αμφίπλευρων ηχητικών ερεθισμάτων. Πρόκειται για μια βαθιά, άμεση, ισχυρή και παράλληλα τοπικά εστιασμένη και περιεκτική μέθοδο.

Λειτουργεί σαν ένα νευροβιολογικό εργαλείο για την ενίσχυση της κλινικής θεραπευτικής σχέσης. Τίποτε βεβαίως δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια ώριμη, υποστηρικτική θεραπευτική παρουσία και την ικανότητα δημιουργίας μιας ασφαλούς και γεμάτης εμπιστοσύνη σχέσης όπου το άτομο που πάσχει αισθάνεται ότι τον ακούν, τον αποδέχονται και τον καταλαβαίνουν.

Στο πλαίσιο μιας ανάλογης θεραπευτικής σχέσης, το Brainspotting λειτουργεί σαν εργαλείο για να εντοπίσουμε νευροβιολογικά, να εστιαστούμε και να επεξεργαστούμε εμπειρίες και συμπτώματα που κατά κανόνα βρίσκονται εκτός του πεδίου αντίληψης του συνειδητού νου και της γνωστικής και λεκτικής του ικανότητας.

Το Brainspotting εργάζεται με τον ‘βαθύ εγκέφαλο’ και με το σώμα μέσω άμεσης πρόσβασης στο αυτόνομο νευρικό σύστημα και στο μεταιχμιακό σύστημα του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Η θεωρία πίσω από το Brainspotting είναι ότι η μέθοδος αυτή βασίζεται και αξιοποιεί την εγγενή ικανότητα του σώματος να ‘αυτό-σκανάρεται’ (sefl-scanning) και να αποβάλλει εντοπισμένες εστίες στρες οι οποίες τελούν σε δυσλειτουργική ομοιόσταση (παγωμένα και ακινητοποιημένα πρωτόγονα ένστικτα αυτοσυντήρησης).

Ένα “Brainspot” («Εγκεφαλικό σημείο») είναι η θέση του ματιού που σχετίζεται με την ενεργητική/συγκινησιακή ενεργοποίηση ενός τραυματικού/συναισθηματικά φορτισμένου θέματος μέσα στον εγκέφαλο, συνήθως στην αμυγδαλή, στον ιππόκαμπο ή στον προμετωπιαίο φλοιό του μεταιχμιακού συστήματος του εγκεφάλου.

Όταν ένα Brainspot ενεργοποιείται, ο βαθύς εγκέφαλος πληροφορεί μέσω αντανακλαστικού τον θεραπευτή ότι μια σημαντική για την διαδικασία περιοχή έχει εντοπιστεί. Αυτό τυπικά συμβαίνει χωρίς την συνειδητή ενημερότητα του θεραπευόμενου. Υπάρχουν πολλών τύπων αντανακλαστικές αντιδράσεις, όπως τινάγματα, γρήγορο επαναλαμβανόμενο ανοιγοκλείσιμο των ματιών, ‘πάγωμα’ και ακινητοποίηση του βλέμματος, διαστολή ή συστολή της κόρης του ματιού, τικς στο πρόσωπο, νευρικές κινήσεις στο σώμα κ.α. Αντανακλαστικές αλλαγές στις εκφράσεις του προσώπου είναι πολύ ισχυρές ενδείξεις εντοπισμού Brainspots.

Το Brainspot μπορεί τώρα να χρησιμοποιηθεί κρατώντας την θέση των ματιών του ατόμου εστιασμένη στο σημείο ενώ παράλληλα η προσοχή του εστιάζεται στην σωματο/αισθητική εμπειρία του συμπτώματος ή του προβλήματος που αποτελεί το αντικείμενο της συνεδρίας.
Η διατήρηση της εστίασης του βλέμματος στην συγκεκριμένη θέση/Brainspot μέσα στο πλαίσιο της εστίασης της προσοχής στη σωματική αίσθηση που έχει προκαλέσει η εμπειρία του προβλήματος ή του τραύματος ενεργοποιεί μια βαθιά διαδικασία ενσωμάτωσης (integrating) και θεραπείας μέσα στον εγκέφαλο. Αυτή η διαδικασία, που φαίνεται να λαμβάνει χώρα σε αντανακλαστικό ή κυτταρικό επίπεδο εντός του νευρικού συστήματος, επιφέρει έναν από-προγραμματισμό (de-conditioning) των προηγουμένως δυσλειτουργικά προγραμματισμένων συγκινησιακών και φυσιολογικών (με την έννοια της φυσιολογίας του σώματος) αντιδράσεων. Το Brainspotting φαίνεται έτσι να διεγείρει, να εστιάζει και να ενεργοποιεί την εγγενή ικανότητα του σώματος να θεραπεύει τον εαυτό του από το τραύμα.

Οποιοδήποτε γεγονός στη ζωή το οποίο προκαλεί σημαντική σωματική ή/και συναισθηματική βλάβη και έντονη δυσφορία, και εξ αιτίας του οποίου το άτομο αισθάνεται ισχυρά συναισθήματα ανημπόριας, αίσθηση ότι η κατάσταση υπερβαίνει τις δυνάμεις του, αίσθηση ότι είναι αβοήθητο ή παγιδευμένο, μπορεί να θεωρηθεί ως τραυματική εμπειρία.

Υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση από την θεραπευτική κοινότητα του γεγονότος ότι οι εμπειρίες που προκαλούν σωματική ή/και συναισθηματική βλάβη, οξύ ή χρόνιο πόνο, σοβαρή σωματική ασθένεια, δύσκολες ιατρικές επεμβάσεις, κοινωνικές αναταραχές, περιβαλλοντικές καταστροφές, καθώς και πολλά άλλα προβληματικά γεγονότα της ζωής, συμβάλλουν στο να δημιουργείται, σε σημαντικό μάλιστα ποσοστό, τραύμα στη διάρκεια της ζωής. Αυτό το τραύμα κατακρατείται μέσα στο σώμα.

Στις περισσότερες των περιπτώσεων, το τραυματισμένο άτομο δεν έχει συνήθως την ευκαιρία ή την συμπαράσταση να επεξεργαστεί επαρκώς και να συνθέσει μέσα του τα τραυματικά αυτά γεγονότα. Οι τραυματικές εμπειρίες γίνονται έτσι μέρος της ‘αποθήκης’ τραυμάτων (trauma reservoir) του ατόμου αυτού. Το σώμα και η ψυχή δεν μπορούν να μείνουν ανεπηρέαστα από το σωματικό, ενεργειακό κα συναισθηματικό κόστος που συνεπάγεται αυτό το συσσωρευμένο φορτίο τραύματος. Η ιατρική και ψυχολογική βιβλιογραφία τώρα αναγνωρίζει ότι περίπου το 75% των αιτημάτων για ιατρική βοήθεια συνδέονται με δράσεις ή συνέπειες της συσσώρευση του στρες ή/και τραύματος στα συστήματα του ανθρώπινου σώματος.

Το Brainspotting είναι ένα θεραπευτικό εργαλείο που δρα μέσω της φυσιολογίας και μπορεί να ενσωματωθεί σε ένα ευρύ φάσμα θεραπευτικών μεθόδων, συμπεριλαμβανομένων των ψυχολογικών όπως και των σωματικών προσεγγίσεων στη θεραπεία. Το Brainspotting μπορεί να είναι χρήσιμο σαν συμπλήρωμα σε διάφορες θεραπείες που βασίζονται στο σώμα, όπως η προηγμένη bodywork, η χειροπρακτική, ο βελονισμός, σωματικές θεραπείες, η φυσιοθεραπεία, η νοσηλευτική, η ιατρική, και άλλες εξειδικευμένες προσεγγίσεις στη φυσική θεραπεία. Είναι μια αξιόλογη πηγή για τη θεραπεία ενός ευρέος φάσματος ιατρικών και ψυχο-συναισθηματικών προβλημάτων και συμπτωμάτων με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι ασχολούμενοι με τα επαγγέλματα της υγείας.

(Πηγή: www.brainspotting.com )