Ολιστική προσέγγιση στα ψυχολογικά προβλήματα
Δεν έχουν περάσει και πολλά χρόνια από τότε που ο άνθρωπος ανακάλυψε ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματά του βρίσκονται στη βάση πολλών από τις καταστάσεις που αποκαλούνται ψυχικές δυσλειτουργίες και ασθένειες. Μόλις τον προηγούμενο αιώνα, οι επιστήμες της ψυχολογίας και της ψυχιατρικής βρέθηκαν να ασχολούνται σοβαρά με αυτό που ονομάζουμε πλέον ‘εσωτερικό του ανθρώπου’. Διάφορες σχολές και προσεγγίσεις δημιουργήθηκαν για τη μελέτη και τη θεραπευτική αντιμετώπιση του ψυχισμού –η προσπάθεια για ερμηνεία του υποσυνειδήτου, των ονείρων και των συμβόλων από την Ψυχανάλυση, τα ανθρώπινα προβλήματα σαν εκμαθημένη συμπεριφορά από την Συμπεριφορική σχολή, η κατανόηση και αλλαγή εσώτερων αντιλήψεων και πεποιθήσεων από τη Γνωσιακή ψυχοθεραπεία, η μελέτη και θεραπευτική παρέμβαση στα δυναμικά της οικογένειας, των ανθρώπινων ομάδων και των ανθρώπινων σχέσεων γενικότερα από την Συστημική σχολή, ανάμεσα σε πολλές άλλες ψυχολογικές προσεγγίσεις. Τα αποτελέσματα, μετά από τόσα χρόνια παγκόσμιας, εκτεταμένης εμπειρίας, είναι λίγο πολύ πλέον γνωστά. Ο άνθρωπος είναι προφανώς σε θέση, αν το θελήσει, να κατανοήσει συνειδητά αρκετές πλευρές της προσωπικότητας, της νόησης και του ψυχισμού του, να μεταβάλει τον τρόπο που βλέπει τον εαυτό του και τη ζωή και να απαλλαγεί σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από αρκετά προβλήματα, η ψυχική και επομένως ‘άυλη’ φύση των οποίων τα καθιστούσε προηγουμένως ακατανόητα και απροσπέλαστα.
Παρά τις αναμφίβολες προσπάθειες περαιτέρω ανάπτυξης και εξέλιξης των διαφόρων ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων από πλευράς των ειδικών κλινικών επιστημόνων και ερευνητών, στα μάτια αρκετών αρχίζει εδώ και καιρό να γίνεται αισθητό το γεγονός ότι και αυτές οι προσεγγίσεις έχουν πεπερασμένο εύρος και εμβέλεια. Αν αγνοήσουμε το καθόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι η βοήθεια που πήραν από την ψυχοθεραπεία τους ήταν μικρή έως μέτρια, όπως και το γεγονός ότι χρειάστηκε πολύς χρόνος (συνήθως χρόνια) για να την επιτύχουν, παραμένει το γεγονός –κυρίαρχο μάλιστα στις ημέρες μας- ότι όλο και περισσότερο οι ψυχολόγοι και οι ψυχοθεραπευτές αναγκάζονται να στραφούν στην παράλληλη υποστήριξη χημικών υποστηρικτικών μέσων με τη μορφή των ψυχοφαρμάκων, για να βοηθήσουν τα άτομα με ψυχολογικά προβλήματα. Το γεγονός από μόνο του θα συμφωνήσουμε ότι παραπέμπει στην ανάγκη παρέμβασης και σε ένα άλλο -πλην του καθαρά ψυχολογικού και επικοινωνιακού- επίπεδο.
Είναι γνωστό ότι τα χημικά φάρμακα που προορίζονται για τις ψυχικές δυσλειτουργίες, τα λεγόμενα ψυχοφάρμακα, επιδρούν στο νευρικό σύστημα, αυξομειώνοντας τις πυκνότητες των ουσιών εκείνων που λειτουργούν σαν νευροδιαβιβαστές μεταφέροντας νευρικά μηνύματα μέσα στο σώμα. Επιδρούν στην ψυχή, επιδρώντας στο σώμα. Αλλάζουν θα λέγαμε την ψυχή αλλάζοντας το σώμα. Η αρχή στην οποία αποσκοπούν είναι η αποκατάσταση μιας διαταραγμένης ισορροπίας. Την αποκαθιστούν μηχανικά και πρόσκαιρα, λόγος για τον οποίο η ανάγκη χορήγησής τους είναι συνήθως χρόνια και συχνή -αν όχι συνεχής-, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγηθεί από το ότι η πραγματική αιτία ύπαρξης του ψυχολογικού προβλήματος βρίσκεται κύρια στον άϋλο νου και στην ψυχή –αλλά αυτές είναι έννοιες προς το παρόν ανύπαρκτες για την επιστήμη.
Τις τελευταίες δεκαετίες όμως, ένας άλλος τομέας άσκησης της ιατρικής θεραπείας έχει αρχίσει να τραβά την προσοχή αρκετών θεραπευτών και φυσικά του κοινού, και αυτός είναι ο τομέας της ανθρώπινης ενέργειας. Με ρίζες στο βαθύ αλλά και στο πιο πρόσφατο ευρωπαϊκό παρελθόν και σίγουρα με μια μακραίωνη αποτελεσματική όσο και καθολική εφαρμογή στις χώρες της Ανατολής, η θεώρηση του ανθρώπινου σώματος ως ενός συστήματος αρμονικά ρεουσών και αλληλοσυνδεόμενων ενεργειών έχει οδηγήσει θεραπευτικές προσεγγίσεις όπως ο παραδοσιακός βελονισμός, το θεραπευτικό μασάζ και διάφορες άλλες μορφές ενεργειακής θεραπευτικής εξισορρόπησης και αποκατάστασης της ροής της ενέργειας στο σώμα σε εντυπωσιακά θετικά αποτελέσματα στον τομέα της θεραπείας και της υγείας. Παράλληλα, εκκινώντας από τον Samuel Hahnemann ο δυτικός κόσμος όπως είναι γνωστό, αναπτύσσει τα τελευταία σχετικά χρόνια την εντυπωσιακών δυνατοτήτων θεραπευτική της ομοιοπαθητικής, ενώ μόλις πριν λίγες δεκαετίες ο Edward Bach μας εισάγει στην θεραπευτική προοπτική των ανθοϊαμάτων και της ανθοθεραπείας. Πρόκειται για ολιστικές προσεγγίσεις, στις οποίες η ύπαρξη, συνύφανση και ενεργός αλληλεπίδραση νου, σώματος και πνεύματος είναι μια πραγματικότητα βασική και αυταπόδεικτη.
Τι θα μπορούσε να κάνει ο ολιστικός ψυχοθεραπευτής με αυτόν τον θησαυρό πραγματικά των γνώσεων και θεραπευτικών δυνατοτήτων που έχει στη διάθεσή του σήμερα; Δεν είναι λογικό να επιχειρήσει να συνδυάσει και να συνθέσει τις ανακαλύψεις και την εμπειρία της επιστήμης της ψυχολογίας με τις μαγικά μεταμορφωτικές ιδιότητες των εναλλακτικών θεραπειών; Δεν είναι μια θεραπευτική πρόκληση όσο και αναγκαιότητα και υποχρέωση του ευαισθητοποιημένου θεραπευτή προς την κοινωνία; Για να το σκεφτούμε λίγο… Είναι τόσο απλό! Ο έστω και λίγο έμπειρος ομοιοπαθητικός γιατρός έχει σίγουρα διαπιστώσει το θεαματικό τρόπο με τον οποίο μια συνήθης ψυχωτική διέγερση εξαφανίζεται και ο ασθενής ηρεμεί άμεσα, βαθιά και με μακροπρόθεσμα οφέλη αν λάβει το κατάλληλο ομοιοπαθητικό φάρμακο σε μια ισχυρή δυναμοποίηση, κάτι που ισχύει ανάλογα για το ψυχωτικό παραλήρημα, αλλά και για ένα πλήθος νευρωσικών καταστάσεων, καταθλίψεων και άλλων ειδικών προβλημάτων. Τα ανθοϊάματα του Dr. Bach παράλληλα, εμπλουτισμένα με μια ολοένα διευρυνόμενη ποικιλία από remedies (ή essences ή θα λέγαμε -σε μια όσο πιο κοντινή στην ελληνική γλώσσα μετάφραση- πεμπτουσίες των λουλουδιών της φύσης), έρχονται να συνδράμουν την πληγωμένη ψυχή, να επουλώσουν και να αποκαταστήσουν τις λειτουργικές της παραμορφώσεις και να βοηθήσουν το συναίσθημα, την αντίληψη και τη διάνοια να διευρυνθεί και να εξελιχτεί. Είναι μια διαδικασία που σύντομα και ανώδυνα καταφέρνει να απομακρύνει σε τόσο σημαντικό βαθμό την ψυχοπαθολογία, και κάτι επίσης πολύ σημαντικό: χωρίς να ασχολείται κανείς με τον πόνο, με τη δυσλειτουργία και με το πρόβλημα, αλλά αντίθετα εστιάζοντας στη θετική όψη της ζωής, βοηθώντας τον άνθρωπο να δει το καλό και το όμορφο μέσα του, αντλώντας κουράγιο και δύναμη από τη θετικότητα της ζωής και κάνοντας τη θεραπεία ένα συναρπαστικό ταξίδι ψυχικής ανάτασης, αυτό-ανακάλυψης και αυτογνωσίας. Και αν αυτά ακούγονται ίσως ‘πολύ ωραία για να είναι αληθινά’, η ίδια η ζωή, η ίδια η πραγματικότητα με τα απτά της και αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα, μας καλεί να τα διερευνήσουμε και να τα διαπιστώσουμε.
Ας ευχηθούμε περισσότεροι γιατροί, ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές να κατανοήσουν σύντομα την απλή και μεγαλειώδη αυτή δυνατότητα της σύνθεσης γνώσεων και προσεγγίσεων, που θα οδηγήσει σε μια ποιοτικά νέα θεραπευτική πραγματικότητα, πολύ πλουσιότερη από την ποσοτική συναρίθμηση θεραπευτικών αποτελεσμάτων. Είναι μια ανάγκη και ένα χρέος μας –απέναντι στον εαυτό μας και στους συνανθρώπους μας.
Δείτε περισσότερα για την Ολιστική Ψυχοθεραπεία
Μαρίνα Αγγελή